Kent
u het bericht op de website van het Rutgershuis-Oost in Arnhem waarin jonge
vrouwen worden geïnformeerd over de mogelijkheid hun maagdenvlies te laten
herstellen?1 Zo ja, wat vindt u ervan dat er Nederlandse hulp- en
zorginstellingen zijn die vrouwen aanbieden hun maagdenvlies te laten
herstellen, terwijl dit dikwijls voortkomt uit de angst van vrouwen voor
eergerelateerd geweld mocht het maagdenvlies niet intact zijn?
Antwoord 1
Ja,
dit bericht ken ik. Het is onwenselijk wanneer vrouwen uit angst vragen om een
maagdenvlieshersteloperatie. Ik vind dat dit uitgangspunt dan ook centraal moet
staan in informatie en gesprekken hieromtrent bij zorgverle-ners. Ik ga daarom
met de betreffende artsen en de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie &
Gynaecologie (NVOG) in gesprek over het voorkomen van maagdenvliesherstel bij
vrouwen.
Vraag 2, 5 en 6
Kunt u inzicht geven in de
praktijken rond maagdenvliescontrole en maag-denvliesherstel in Nederland? Hoe
vaak komt het voor? Aan welke wet- en regelgeving zijn deze praktijken
onderhevig? Bent u bekend met het feit dat volgens de richtlijnen van de WHO
maagden-vliescontrole en -herstel mishandeling is? Wat vindt u ervan dat dit dan
toch in Nederland plaatsvindt, artsen hier aan meewerken en bedrijven hiervoor
adverteren? Klopt het dat de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie &
Gynaecologie (NVOG) in 2004 een standpunt heeft opgesteld om na counseling mee
te werken aan maagdenvliesherstel en sindsdien niets is gewijzigd? Werken
gynaecologen nog steeds conform dit standpunt? Zo nee, wat is het geldende
standpunt dan wel voor maagdenvliesherstel?
Antwoord 2, 5 en 6
Maagdenvliesherstel is geen
aanspraak in het kader van de Zorgverzekerings-wet. De kosten van een
dergelijke ingreep worden gedragen door de cliënt zelf. Het uitvoeren van een
maagdenvliesreconstructie is wettelijk niet verboden. De WHO ontraadt artsen
medewerking te verlenen aan maagden-vliesherstel. Dit ondersteun ik. Daarnaast
staat in het op consensus geba-seerde document over maagdenvliesherstel uit
20042 van de NVOG dat een maagdenvlieshersteloperatie niet moet worden
uitgevoerd, tenzij na counseling geen andere mogelijkheid een oplossing biedt.
Het is dan ook belangrijk om vrouwen goed te informeren over mythen en fabels
rondom het maagdenvlies en hiermee te bereiken dat zij alsnog afzien van de
ingreep. Het document van de NVOG is een advies aan gynaecologen hoe te
handelen en dat advies geldt nog steeds. Als er toch sprake is van een medische
ingreep, valt deze onder de gebruike-lijke zorgwetgeving zoals de Wet kwaliteit,
klachten en geschillen zorg (Wkkgz), de Wet geneeskundige
behandelingsovereenkomst (WGBO) en Wet beroepen in de gezondheidszorg (BIG).
Dit valt onder het toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd. Er
zijn mij geen cijfers bekend over het aantal uitgevoerde maagdenvliescon-troles
en maagdenvlieshersteloperaties in Nederland. Uit het artikel Het hymen, een
delicate kwestie van Semeijn en Elfering3 komt naar voren dat vermoedelijk
jaarlijks duizenden vrouwen informatie vragen en honderden zich laten
behandelen. Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1 heb aangegeven ga ik met de
betref-fende artsen en de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie &
Gynaecologie (NVOG) in gesprek over het voorkomen van maagdenvliesherstel bij
vrouwen.
Vraag 3
Kent
u de website maagdenvliesherstel.nl? Wordt hier gehandeld in lijn met
Nederlandse wet- en regelgeving? Zo ja welke? Zo nee, welke mogelijkheden ziet
u om deze praktijk te laten stoppen?
Antwoord 3
Het
gaat hier om een privaat initiatief. Het is wettelijk niet verboden om
informatie te geven over maagdenvliesherstel. Desalniettemin vind ik dat
hierbij centraal moet staan dat het onwenselijk is als vrouwen uit angst vragen
om een maagdenvlieshersteloperatie.
Vraag 4
Heeft
u inzicht in de redenen voor vrouwen om hun maagdenvlies te laten herstellen?
Heeft u een beeld in hoeveel van de gevallen het gaat om cultureel bepaalde
druk vanuit de familie of zelfs angst voor geweld?
Antwoord 4
Ouders of de bredere
gemeenschap verwachten soms dat de maagdelijkheid van met name vrouwen tot het
huwelijk intact blijft. «Bloeden» tijdens de huwelijksnacht wordt als bewijs
hiervan gezien. Indien dit niet het geval is of er bestaat al voor het huwelijk
twijfel over het gedrag van de vrouw en wordt er in de gemeenschap over haar
geroddeld, dan ervaart haar familie dit als een schending van de familie-eer.
Met als gevolg: mogelijke sociale uitsluiting uit de gemeenschap. Dit kan er
toe leiden dat vrouwen de wens hebben om hun maagdenvlies te laten herstellen
of uit voorzorg een kleine ingreep vragen, zodat zij tijdens de huwelijksnacht
zeker weten dat ze «bloeden». Er zijn geen cijfers bekend over hoe vaak een
dergelijke ingreep onder druk van de familie of gemeenschap wordt uitgevoerd.
Vraag 7
Bent
u bereid een onderzoek te doen naar de huidige praktijken rond
maagdenvliescontrole en maagdenvliesherstel in Nederland en het aspect van
culturele onderdrukking hierbij te betrekken? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 7
Binnen
de wetenschap wordt al veel onderzoek gedaan naar dit onderwerp waarbij ook een
relatie wordt gelegd met de culturele achtergrond. Bijvoor-beeld het onderzoek
van Van Moorst e.a. getiteld Backgrounds of women applying for hymen
reconstruction, the effects of counselling on myths and misunderstandings about
virginity, and the results of hymen reconstruction4. Verder hebben Rutgers
en SOA Aids een factsheet5 over dit onderwerp opgesteld. Er is mijns inziens
voldoende informatie over de problematiek en de achterliggende redenen
voorhanden.
Vraag 8
Bent u bereid het gesprek
onder artsen opnieuw op te starten over de vraag of meewerken aan
maagdenvliesherstel in Nederland nog steeds een automatisme moet zijn en met
hen te verkennen of andere hulp aan deze vrouwen geboden kan worden, en of
daarnaast onderdrukking actief gesignaleerd wordt? Zo ja, wanneer kunt u de
Kamer hierover informeren? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 8
Ja, in het kader van het programma Geweld hoort nergens thuis werk ik, samen met anderen, een aantal acties uit om schadelijke traditionele praktijken verder te kunnen bestrijden. Bij de eerstvolgende gelegenheid zal ik uw Kamer over de stand van zaken hiervan informeren, en specifiek over het gesprek met de NVOG.
Schriftelijke vervolgvragen 26-02-19
1. Kent u het bericht
“dokters geven geen attest van maagdelijkheid meer?” (1)